Τι είναι η Κατάψυξη Ωαρίων;
Η κατάψυξη ωαρίων είναι μια απλή διαδικασία, ανάλογη με μια κλασική προσπάθεια εξωσωματικής γονιμοποίησης. Όσοι επισκέπτονται οποιαδήποτε μεγάλη Μονάδα Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής της Ελλάδας διαπιστώνουν αμέσως ότι ο μέσος όρος ηλικίας των γυναικών που καταφεύγουν στην Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή είναι άνω των 37 ετών.
Ένας βασικός λόγος για αυτή την κοινωνική πραγματικότητα είναι ότι στη χώρα μας, όπως και στις υπόλοιπες προηγμένες χώρες του δυτικού κόσμου, οι γυναίκες αποφασίζουν να κάνουν παιδιά σε όλο και μεγαλύτερες ηλικίες. Ωστόσο, όσο αυξάνεται η ηλικία της γυναίκας επηρεάζεται αρνητικά τόσο ο αριθμός όσο και η ποιότητα των διαθέσιμων ωαρίων, με αποτέλεσμα η λύση της Εξωσωματικής Γονιμοποίησης να είναι σε πολλές περιπτώσεις μονόδρομος.
Κατάψυξη Ωαρίων & Νομοθεσία
Η πρόσφατη ανακοίνωση της γέννησης ενός υγιέστατου κοριτσιού στην κλινική μας μετά από γονιμοποίηση ωαρίων που είχαν καταψυχθεί πριν δέκα χρόνια δείχνει ότι η κατάψυξη ωαρίων αποτελεί μια αξιόπιστη μέθοδο διατήρησης γονιμότητας για γυναίκες νεαρής ηλικίας. Αν και η μέθοδος αυτή ξεκίνησε πειραματικά για γυναίκες που λόγω καρκίνου ενδεχομένως θα αντιμετώπιζαν δυσκολίες να αποκτήσουν παιδιά, η απόφαση των μεγάλων εταιρειών Apple και Facebook to 2014 να προσφέρουν δωρεάν κατάψυξη ωαρίων στις γυναίκες υπαλλήλους τους οδήγησε πολλές νέες γυναίκες σε όλο τον κόσμο να καταψύξουν τα ωάριά τους λόγω αναβολής του οικογενειακού προγραμματισμού ή έλλειψης κατάλληλου συντρόφου.
Έτσι, ακόμη και στην Ελλάδα πολλές νέες γυναίκες κάτω των 35 ετών καταψύχουν τα ωάριά τους ώστε να τα χρησιμοποιήσουν στο μέλλον. Μάλιστα, η αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου το 2022 επιτρέπει πλέον και σε παντρεμένες γυναίκες να καταψύξουν το γενετικό τους υλικό χωρίς συγκατάθεση του συζύγου, ενώ η κατάργηση της δεκαετίας ως μέγιστου χρονικού διαστήματος κατάψυξης γενετικού υλικού και ο ορισμός της ηλικίας των 54 ετών ως ανώτατου ορίου ηλικίας για την εξωσωματική γονιμοποίηση αφαιρεί από τις γυναίκες το άγχος της σύντομης χρησιμοποίησης των κατεψυγμένων ωαρίων.
Κατάψυξη Ωαρίων – Προετοιμασία
Η προετοιμασία ξεκινά στην αρχή του κύκλου. Η επιλογή της φαρμακευτικής αγωγής, της mini IVF ή του φυσικού κύκλου, εξαρτάται από την ηλικία της γυναίκας και την ΑΜΗ ή αντιμυλλέριο ορμόνη, δηλαδή την ορμόνη που μας δείχνει το ωοθηκικό απόθεμα. Με μια σειρά υπερήχων και ορμονικών εξετάσεων παρακολουθείται η ωρίμανση των ωοθυλακίων. Όταν τα ωοθυλάκια αποκτήσουν ικανοποιητικό μέγεθος, περίπου 12 μέρες αργότερα, τα ωάρια αφαιρούνται κολπικά με τη βοήθεια μιας μικρής βελόνας και ελαφριά νάρκωση και καταψύχονται για όσα χρόνια χρειαστεί με τη μέθοδο της υαλοποίησης χωρίς να επηρεαστεί η ποιότητά τους. Η γονιμοποίησή τους γίνεται αργότερα με το σπέρμα του συντρόφου ή με τη χρήση σπέρματος από τράπεζα σπέρματος, ενώ τα έμβρυα που δημιουργούνται τοποθετούνται χωρίς νάρκωση αφού προηγηθεί ανάλογη προετοιμασία της γυναίκας.
Ο αριθμός των απαιτούμενων ωαρίων εξαρτάται από την ηλικία της γυναίκας τη στιγμή της κατάψυξης. Στις γυναίκες κάτω των 35, η κύηση εξασφαλίζεται με μία ωοληψία, ενώ γυναίκες μετά τα 40 χρειάζεται ενδεχομένως να επαναλάβουν τη διαδικασία. Λόγω της εξέλιξης της μεθόδου επιτυγχάνονται ποσοστά επιβίωσης των ωαρίων πάνω από 90% μετά την απόψυξη, οπότε τα ποσοστά εγκυμοσύνης υπερβαίνουν το 50% στις ηλικίες κάτω των 35. Επιπλέον, όλες οι μελέτες αποδεικνύουν ότι οι ορμόνες που χρησιμοποιούνται σήμερα στην προετοιμασία είναι ασφαλείς και δεν αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου στο μέλλον.
Το επίπεδο της Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής στη χώρα μας είναι πολύ υψηλό, προσελκύοντας γυναίκες από το εξωτερικό που επιλέγουν τις κλινικές της Ελλάδας λόγω της επιστημονικής κατάρτισης ιατρών και εμβρυολόγων, του σύγχρονου τεχνολογικού εξοπλισμού, του ευνοϊκού νομικού πλαισίου, του ανταγωνιστικού κόστους και του συνδυασμού της θεραπείας και διακοπών. Ωστόσο, η επιλογή της κατάλληλης Μονάδας για την ολοκλήρωση της διαδικασίας δεν εξαρτάται μόνο από τις τεχνολογικές και επιστημονικές δυνατότητες, αλλά και από τη σχέση εμπιστοσύνης που αναπτύσσεται μεταξύ της γυναίκας και του γιατρού που θα τη βοηθήσει να κάνει το όνειρο της απόκτησης ενός παιδιού πραγματικότητα, όταν έρθει η κατάλληλη στιγμή.
Πιο αναλυτικά η διαδικασία
Ορμονική διέγερση: Θα χρειαστεί να λάβεις φαρμακευτική αγωγή για να διεγείρουμε τις ωοθήκες σου ώστε να παράγουν περισσότερα ωάρια από το συνηθισμένο. Αυτά τα φάρμακα περιλαμβάνουν τη FSH ή ΗMG και τα λαμβάνεις μέσω ενέσεων για 10-12 ημέρες. Οι ενέσεις γίνονται είτε από εσένα είτε τον φαρμακοποιό σου, αλλά σε κάθε περίπτωση θα σε εκπαιδεύσουμε για να ξέρεις τη διαδικασία αν προτιμήσεις να τις κάνεις μόνη σου.
Αν όμως προχωρήσουμε σε εξωσωματική με φυσικό κύκλο, δε θα σου χορηγηθούν φάρμακα για τη διέγερση των ωοθηκών. Ο γιατρός παρακολουθεί υπερηχογραφικά και ορμονικά την πρόοδο ανάπτυξης του ενός και μοναδικού ωαρίου που θα παραχθεί από την μία εκ των ωοθηκών και το οποίο συλλέγεται την κατάλληλη στιγμή με τη διαδικασία της ωοληψίας.
Τέλος, για γυναίκες νεότερης ηλικίας με αυξημένο κίνδυνο υπερδιέγερσης ωοθηκών, όπως είναι οι γυναίκες με Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών, μπορεί να προχωρήσουμε με πρωτόκολλο ανταγωνιστών και πρόκληση με αγωνιστή, που αποκλείει στην πράξη την υπερδιέγερση των ωοθηκών χωρίς να επηρεάζει αρνητικά την ποιότητα των ωαρίων. Στην περίπτωση αυτή η εμβρυομεταφορά γίνεται στον επόμενο ή μεθεπόμενο κύκλο.
Ωοληψία: Η διαδικασία συλλογής των ωαρίων πραγματοποιείται περίπου 36 ώρες μετά τη λήψη β – χοριακής γοναδοτροπίνης η οποία θα προετοιμάσει τα ωάρια σου για την λήψη. Είναι μια σύντομη διαδικασία που γίνεται υπό μέθη και διαρκεί περίπου 20-30 λεπτά. Ένα λεπτό βελονάκι εισάγεται κολπικά και κατευθύνεται υπερηχογραφικά. Τα ωάρια συλλέγονται από τις ωοθήκες μέσω διακολπικής αναρρόφησης. Μετά τη διαδικασία, μπορεί να εμφανιστούν ήπια συμπτώματα όπως φούσκωμα ή κράμπες. Μετά τη συλλογή, μόλις περάσει η επίδραση της αναισθησίας (συνήθως μέσα σε μισή ώρα), μπορείς να σηκωθείς και να φας κάτι ελαφρύ. Την ίδια μέρα μετά από 2 περίπου ώρες μπορείς να συνεχίσεις τη μέρα σου.
Κατάψυξη: Μετά την ωοληψία, τα ωάριά σου θα καταψυχθούν και θα αποθηκευτούν σε υγρό άζωτο για μελλοντική χρήση. Η διαδικασία αυτή είναι ασφαλής και η ποιότητα των ωαρίων δεν επηρεάζεται από τον χρόνο αποθήκευσης.
Κατάψυξη Ωαρίων: Συχνές Ερωτήσεις
Τα ωάρια μπορούν να παραμείνουν κατεψυγμένα για πολλά χρόνια χωρίς να επηρεαστεί η ποιότητά τους. Σύμφωνα με την Αμερικανική Εταιρεία Αναπαραγωγικής Ιατρικής (ASRM), τα κατεψυγμένα ωάρια μπορούν να διατηρηθούν για πάνω από 10 χρόνια με ασφάλεια και αποτελεσματικότητα. Στην Ελλάδα, το νομοθετικό πλαίσιο επιτρέπει στις γυναίκες να διατηρούν τα κατεψυγμένα ωάρια τους έως την ηλικία των 54 ετών. Αυτό επιτρέπει στις γυναίκες μακροπρόθεσμα να αυξήσουν τις πιθανότητές τους για την απόκτηση παιδιού σε μεγαλύτερη ηλικία.
Ναι, η κατάψυξη ωαρίων είναι ασφαλής. Η διαδικασία περιλαμβάνει ορμονική διέγερση και μικρή επέμβαση για την συλλογή των ωαρίων. Οι σύγχρονες τεχνικές και οι ορμόνες που χρησιμοποιούνται δεν αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου ή άλλων μακροχρόνιων προβλημάτων υγείας.
Τα παιδιά που γεννιούνται από κατεψυγμένα ωάρια δεν παρουσιάζουν κίνδυνο για προβλημάτα υγείας σε σύγκριση με τα παιδιά που γεννιούνται με φυσιολογική σύλληψη. Μελέτες δείχνουν ότι η διαδικασία κατάψυξης ωαρίων δεν επηρεάζει αρνητικά την υγεία των παιδιών και επιβεβαιώνουν ότι δεν υπάρχει αύξηση στις γενετικές ανωμαλίες ή στις επιπλοκές κατά την κύηση. Η χρήση σύγχρονων τεχνικών εξασφαλίζει υψηλή επιβίωση και ποιότητα των ωαρίων, διασφαλίζοντας την υγεία του εμβρύου.
Ο αριθμός των ωαρίων που χρειάζεται να καταψύξετε εξαρτάται από την ηλικία και την ποιότητα τους. Για γυναίκες κάτω των 35, συνιστάται η κατάψυξη περίπου 10 ωαρίων για να εξασφαλιστούν καλές πιθανότητες εγκυμοσύνης. Για γυναίκες άνω των 35, μπορεί να χρειαστούν περισσότερα ωάρια λόγω μειωμένης ποιότητας.
Η κατάλληλη ηλικία για την κατάψυξη ωαρίων είναι ιδανικά πριν τα 35 έτη, όταν η ποιότητα και η ποσότητα των ωαρίων είναι καλύτερη. Μετά τα 35 η ποιότητα και η ποσότητα των ωαρίων μειώνεται σταδιακά, επηρεάζοντας την αποτελεσματικότητα της διαδικασίας. Ωστόσο, γυναίκες έως τα 40 μπορούν επίσης να ωφεληθούν από την κρυοσυντήρηση, αν και με χαμηλότερα ποσοστά επιτυχίας. Η έγκαιρη λήψη απόφασης αυξάνει τις πιθανότητες επιτυχούς κύησης στο μέλλον.
Πιθανές παρενέργειες από την Διέγερση Ωοθηκών: Ευαισθησία στο στήθος, φούσκωμα, αλλαγές διάθεσης, κόπωση.
Πιθανές παρενέργειες από την Ωοληψία: Ήπια δυσφορία στην περιοχή της κοιλιάς και πολύ πολύ ελαφριά αιμορραγία.